Zimowe dokarmianie ptaków

Jak co roku o tej porze zadajemy sobie pytanie, jaka będzie ta nadchodząca zima i czy nasi skrzydlaci przyjaciele zamieszkujący tereny miejskie potrzebują naszego wsparcia w jej przetrwaniu, czy lepiej żeby radzili sobie sami? Zwolenników dokarmiania ptaków jest zapewne tylu, co i przeciwników. Jak zwykle w takich sytuacjach niezbędny jest zdrowy rozsądek.

Musimy pamiętać, że ptaki w mieście mają zupełnie inne warunki na przetrwanie tego trudnego okresu. Szanse na znalezienie naturalnego pokarmu są znacznie mniejsze niż w lesie czy na łące, a konkurencja bywa znacznie większa. Poza tym ptaki żyjące w mieście z czasem zatracają nieco swój naturalny behawior przemieszczania się na większe odległości w poszukiwaniu żywności, a co za tym idzie są w większym stopniu uzależnione od człowieka.

Samo dokarmianie zwierząt w okresie zimowym jest również ważne dla samego człowieka, a zwłaszcza dla dzieci i młodzieży. Kształtuje postawę odpowiedzialności za innych i uwrażliwia na to, co się dzieje wokół nas. Należy również stwierdzić, że stojący za oknem karmnik przyciąga jak magnes skutecznie odrywając od komputera czy telewizora. Obserwowanie żerujących ptaków jest fascynującym zajęciem i pozwala na naprawdę bliski kontakt z przyrodą, łączy pokolenia i przynosi wiele radości i satysfakcji. Pamiętajmy jednak, aby nasze obserwacje prowadzić dyskretnie nie płosząc ptaków, które postanowiły odwiedzić przygotowana dla nich stołówkę.

Jeśli podejmiemy decyzję o rozpoczęciu dokarmiania pamiętajmy o przestrzeganiu kilku bardzo ważnych zasad:

1. Systematyczność dokarmiania - rozpoczynając dokarmianie podejmujemy poważne zobowiązanie. Ptaki szybko przyzwyczajają się do miejsca karmienia i rodzaju pokarmu. Zwabione obietnicą posiłku sikory, dzwońce, sierpówki, trznadle, wróble czy grubodzioby przylatują do miejsca dokarmiania i cierpliwie czekają. Jeśli nie dostaną pożywienia na czas, szybko zapadający o tej porze roku zmrok uniemożliwi im zgromadzenie zapasów energii niezbędnej do przetrwania kolejnej mroźnej nocy. Z tego względu systematyczność w dokarmianiu jest jego fundamentalną zasadą.

2. Rodzaj pokarmu – bardzo ważne jest, aby wykładany przez nas pokarm nie szkodził ptakom. Nie powinien zawierać soli gdyż ta zaburza gospodarkę wodną w organizmie. Nie podawajmy chleba gdyż powoduje kwasicę. O szkodliwości zjełczałego tłuszczu, spleśniałego pieczywa i zawilgoconego ziarna nikogo chyba nie trzeba przekonywać. Zazwyczaj też produkty, które są jadalne dla ludzi, nie nadają się na pożywienie dla ptaków, a więc resztki z naszych stołów nie powinny lądować w karmnikach. Dokarmiając najlepiej ograniczyć się do nie solonych pestek słonecznika, ziaren zbóż i roślin oleistych, kasz, mrożonych owoców i słoniny.

3. Miejsce ustawienia karmnika (wykładania pokarmu) - powinno ono być zaciszne, a jednocześnie umożliwić żerującym ptakom obserwację terenu, szybkie dostrzeżenie drapieżnika i ucieczkę w bezpieczne miejsce. Powinno być nieco odsunięte od ścieżek spacerowych i miejsc hałaśliwych.

4. Utrzymanie higieny i czystości - szczególną uwagę należy zwrócić na zachowanie higieny w karmniku, który jako punkt koncentracji ptaków różnych gatunków sprzyjać może rozprzestrzenianiu się chorób. Dlatego konieczne jest regularne usuwanie odchodów i zalegających resztek pokarmu. W tym celu warto dokładnie przemyśleć konstrukcję karmnika, zadbać o jego zadaszenie, a nawet zastosować wysuwane dno. Zachowaniu higieny sprzyjają też karmniki półautomatyczne, np. wykonane z dużej plastikowej butelki.

Przydomowe ogródki, balkony, ogrody działkowe i parki to nie jedyne miejsca, gdzie Białostoczanie dokarmiają ptaki. W naszym mieście jest wiele punktów, w których jego mieszkańcy tradycyjnie niosą pomoc zimującemu ptactwu wodnemu, a ściślej kaczkom krzyżówkom. Jest to przede wszystkim dolina Białej. Woda w rzece na terenie miasta ma wyższą temperaturę niż poza nim, nie zamarza też tak łatwo jak wody stojące. To właśnie ona oraz pokarm dostarczany przez ludzi przyciąga tu tysiące kaczek, czyniąc Białystok najważniejszym miejscem ich zimowania na obszarze Niziny Północnopodlaskiej. Zasady dokarmiania ptactwa wodnego są bardzo podobne do tych dotyczących ptaków odwiedzających karmniki. Prócz systematyczności i doboru odpowiedniego pokarmu (kasze, płatki zbożowe, granulat dla ptaków wodnych, pokrojone w kostkę czerstwe białe pieczywo), uwagę należy zwrócić na termin rozpoczęcia dokarmiania – zbyt wczesny, może prowadzić do zatracania przez ptaki zwyczajów migracyjnych.

Podobnie jak w roku poprzednim akcję dokarmiania ptaków będzie prowadził Urząd Miejski w Białymstoku. Specjalnie zakupione karmniki w ilości 44 sztuk zostaną zamontowane w naszych parkach i skwerach (miejsce rozstawienia karmników podane zostało w innym zestawieniu).

Akcja nasza jest konsekwencją innej, prowadzonej od kilku lat polegającej na zainstalowaniu ponad 350 budek lęgowych dla ptaków. Raporty z zasiedlenia naszych budek potwierdziły wysoki procent zasiedlenia (w 50 do nawet 85 % z nich odbyły się lęgi), a więc ptaków w naszych parkach co roku przybywa. Musimy więc o nie zadbać i pomóc przetrwać trudny okres zimowy.

Mieszkańcy naszego miasta również mogą włączyć się do naszej akcji i przynosić do karmników ziarno słonecznika i innych roślin o dużej zawartości oleju, ziarna zbóż, niesoloną słoninę lub rozdrobnione, suszone owoce. Prosimy nie dokarmiać ptaków chlebem i innym pieczywem. Dbajmy przy tym o czystość i pamiętajmy, żeby przynoszone przez nas pożywienie było zawsze świeże.

Wiosną, ptaki odwdzięczą się nam radosnym śpiewem i pomogą ograniczyć nadmiar dokuczliwych owadów.

O czym musimy pamiętać dokarmiając ptaki:

• dokarmiaj ptaki wyłącznie zimą i ogranicz je podczas odwilży
• korzystaj z karmników ustawionych na terenie miasta, w innym przypadku wybierz ustronne miejsce, gdzie ptaki nie będą płoszone przez przechodniów
• uszanuj sąsiadów z bloku – nie dokarmiaj gołębi na balkonie i parapecie
• kaczkom i gołębiom podawaj suche białe pieczywo pokrojone w drobną kostkę
• szkodzą ptakom pokarmy spleśniałe lub zawierające sól, resztki ciast, ciemne pieczywo
• nie wykładaj dużych ilości pożywienia, by się nie psuło i nie nasiąkało wodą
• słoninę dla sikor wywieszaj wyłącznie podczas mrozów, nadaje się tylko ta, bez dodatku soli
• do karmnika wykładaj pestki słonecznika oleistego, ziarna zbóż i kasze