Pamiętamy o ofiarach deportacji na Sybir
Tysiące osób – mieszkańców Białegostoku i gości – wspólnie uczciło 80. rocznicę pierwszej masowej wywózki Polaków z Kresów na Sybir. W ramach trzydniowych obchodów odbyły się uroczystości pod Pomnikiem-Grobem Nieznanego Sybiraka, akcja Światło Pamięci, druga edycja Biegu Pamięci Sybiru, koncert i pokaz filmów.
W nocy z 9 na 10 lutego 1940 roku rozpoczęła się akcja, podczas której wywieziono na Wschód ponad 140 tysięcy osób. Była to pierwsza masowa deportacja zorganizowana przez władze sowieckie, która dotknęła ludność z Kresów II Rzeczypospolitej.
W okresie okupacji sowieckiej praktycznie co piąty białostoczanin „zniknął” ze swego mieszkania, kamienicy, domu… Niemal każda rodzina została dotknięta sowieckimi prześladowaniami. Deportacje i lata wojny spowodowały wielkie straty ludnościowe, doprowadziły do gospodarczego i kulturalnego upadku Białegostoku.
- Wspólnie z mieszkańcami Białegostoku pamiętamy o tragicznej historii naszego miasta. Naszym obowiązkiem jest utrzymywanie pamięci o ofiarach deportacji. To ważne, abyśmy w takie dni byli razem. Bez względu na światopogląd, wyznanie czy urząd. Jesteśmy winni to zesłańcom, wszystkim tym, którzy trafili na nieludzką ziemię – mówił zastępca prezydenta Rafał Rudnicki. – Musimy pomagać pamiętać młodzieży o wydarzeniach dla nich tak odległych. Dlatego dziękuję wszystkim za tak liczną obecność podczas dzisiejszych uroczystości.
W poniedziałek (10 lutego) pod białostockim Pomnikiem-Grobem Nieznanego Sybiraka przy ul. Piastowskiej odbyły się oficjalne uroczystości miejskie związane z rocznicą deportacji. Symbolicznym aktem złożenia wieńców i kwiatów oddano hołd Polakom, których los rzucił na „nieludzką ziemię” – tym, którzy tam pozostali na zawsze, a także tym, którym po latach katorgi udało się odzyskać wolność. W uroczystościach wzięli udział mieszkańcy Białegostoku, przedstawiciele władz miasta, radni, harcerze, uczniowie, żołnierze i przede wszystkim Sybiracy – ofiary i potomkowie ofiar nieludzkiej polityki Stalina. W południe dla upamiętnienia wywózek na Sybir w całym mieście rozległ się dźwięk syren alarmowych.
Tego samego dnia w Centrum Konferencyjnym Archidiecezji Białostockiej przy ul. Kościelnej odbyło się spotkanie zorganizowane przez Muzeum Pamięci Sybiru i Związek Sybiraków. Po lekcji żywej historii, część artystyczną zaprezentowała młodzież z SP nr 12 oraz liceów ogólnokształcących: I, III i VIII. W programie był m.in. koncert „Z Ojczyzną w sercu” i filmy „Etiudy sybirackie”.
Obchody 80. rocznicy pierwszej masowej wywózki Polaków z Kresów na Sybir rozpoczęły się w Białymstoku już w weekend. W niedzielę (9 lutego) wieczorem wzdłuż torów kolejowych przy nowej siedzibie Muzeum Pamięci Sybiru białostoczanie, przedstawiciele władz Białegostoku, radni, Sybiracy, harcerze, uczniowie, żołnierze zapalili 1400 zniczy, symbolizujących 140 tys. osób wywiezionych na Wschód . W ten sposób, po raz pierwszy w Białymstoku, akcją „Światło pamięci” upamiętniono pierwszą masową deportację. Uczestnicy uroczystości przeszli następnie pod Pomnik-Znak Pamięci Polskiej Golgoty Wschodu przy ul. Traugutta, gdzie złożyli kwiaty.
Natomiast w sobotę (8 lutego) około 900 biegaczy stanęło na starcie drugiego Biegu Pamięci Sybiru w Lesie Pietrasze w Białymstoku. Wieczornemu biegowi towarzyszyły inscenizacje nawiązujące do wydarzeń z nocy 10 lutego 1940 r. Pięciokilometrową trasę najszybciej pokonali Marek Olszyński i Joanna Szczykowska. W tym roku formuła imprezy została rozbudowana także o dodatkowy „Bieg Dzienny”, który wystartował o godz. 10.00 sprzed Pałacu Branickich do Muzeum Pamięci Sybiru. Tej dwukilometrowej trasie również towarzyszyły inscenizacje historyczne.
Eliza Bilewicz-Roszkowska
