Rocznica spalenia Wielkiej Synagogi

W sobotę (27 czerwca) będziemy obchodzić 79. rocznicę tragicznych wydarzeń z 1941 roku – spalenia Wielkiej Synagogi wraz z setkami uwięzionych w niej białostockich Żydów.

Białystok pamięta o dramacie białostockiej społeczności żydowskiej i co roku wspomina ofiary „Czarnego piątku”. Tegoroczne obchody rocznicy spalenia Wielkiej Synagogi rozpoczną się w sobotę (27 czerwca) o godz. 12.00.

– Zapraszam mieszkańców na tradycyjne, uroczyste złożenie kwiatów przy pomniku-kopule Wielkiej Synagogi przy ul. Suraskiej – powiedział zastępca prezydenta Rafał Rudnicki. – Mieszkańcy będą mogli obejrzeć wystawę „My, Białostoczanie – pamiętamy. I będziemy zawsze pamiętać!”. Odsłonięta zostanie także symboliczna ławka z siedzącym samotnie Żydem. Drewniana rzeźba powstaje specjalnie na tę okoliczność.

27 czerwca uruchomiony zostanie także mobilny punkt filatelistyczny, gdzie będzie można zakupić kartę pamiątkową. Uroczystości zakończy występ Frey-Lech Trio (zespołu Lecha Mazurka), które odśpiewa lament w białostockim getcie.

Wielka Synagoga, która znajdowała się przy ul. Bożniczej (obecnie Suraskiej), została wzniesiona w latach 1909-1913. W okresie międzywojennym była najokazalszą synagogą białostocką i cieszyła się największym prestiżem wśród wszystkich bożnic Białegostoku. Została wybudowana według projektu Samuela J. Rabinowicza. Była świątynią reformowaną, w której kobiety modliły się obok mężczyzn, choć na osobnych galeryjkach.

27 czerwca 1941 r. niemiecka grupa operacyjna, którą dowodził kapitan Gothar Bürkner, spaliła dzielnicę żydowską wraz z Wielką Synagogą. Niemcy kazali wszystkim mężczyznom i chłopcom narodowości żydowskiej przyjść do Wielkiej Synagogi. Zamknęli ich wewnątrz i podpalili budynek. Do tych, którzy próbowali oporu, strzelali. Historycy szacują, że zginęło ok. 2-2,5 tysiąca osób.

Organizatorem jest Społeczne Muzeum Żydów Białegostoku i regionu przy miejskim wparciu (Białostockiego Ośrodka Kultury i Galerii im. Sleńdzińskich).

Kamila Bogacewicz