Głos samorządów w UE

Samorządowcy – delegaci największych polskich miast – spotkali się dzisiaj (23 marca) z Verą Jourovą - Komisarz ds. Wartości i Przejrzystości oraz z Elisą Ferreirą – Komisarz ds. Spójności i Reformy. Rozmowa online dotyczyła problemów polskich samorządów w kontekście wdrażania funduszy unijnych. W rozmowie uczestniczył prezydent Białegostoku, a jednocześnie prezes Unii Metropolii Polskich, Tadeusz Truskolaski.

Podczas spotkania samorządowcy podzielili się doświadczeniami i uwagami odnośnie funduszy europejskich. Zadeklarowali wsparcie działań Komisji Europejskiej na rzecz wzmocnienia roli samorządów w procesie wdrażania funduszy unijnych. Przedstawili również prośby dotyczące perspektywy finansowej UE na lata 2021-2027:

• Polski Krajowy Plan Odbudowy musi umożliwiać miastom aktywne uczestnictwo w zarządzaniu funduszami na zmiany klimatyczne, elektromobilność, kolej i tramwaje, niebieską i zieloną infrastrukturę, sieci ciepłownicze, a także szpitale, ośrodki opieki nad dziećmi i cyfryzację szkół. Pierwszy projekt planu naprawy dla Polski wyklucza miasta w tych obszarach, uniemożliwiając tym samym osiągnięcie celów Europejskiego Planu Naprawy w Polsce.
• Alokacja środków unijnych – zgodnie z Umową Partnerstwa (UP). Stosunek regionalnych i krajowych programów operacyjnych powinien zostać odwrócony do 60-40% na korzyść programów regionalnych. Ponadto rozbieżności między poszczególnymi regionalnymi programami operacyjnymi powinny zostać ograniczone, a tym samym uniezależnić się od powiązań politycznych z rządem. Różnice między programami dla każdego regionu powinny być maksymalnie proporcjonalne do różnic w ich wzroście PKB w okresie 2014-2020. Jednocześnie fundusze unijne dla przedsiębiorców, młodzieży czy naukowców w aglomeracji warszawskiej nie powinny być  5 lub (w niektórych przypadkach w projekcie UP) nawet 10 razy mniejsze niż w Pradze czy Bratysławie.
• Minimum 8% EFRR na zrównoważony rozwój obszarów miejskich powinno koncentrować się przede wszystkim na 18 tzw. Regionalnych ZIT (które obejmują ponad 400 gmin) i bezpośrednio wynikać ze Strategii ZIT. Wyodrębnienie nie powinno obejmować inwestycji rządu centralnego, które nie wynikają ze strategii dla obszarów miejskich. Nie powinny też  one być rozmyte w dziesiątkach nowo utworzonych związków ZIT w skali mikro, które powinny być objęte odrębną krajową polityką spójności. Obszary metropolitalne powinny odgrywać ważną rolę jako ośrodki kompetencyjne i doradcze dla tych ostatnich, jednak w tym celu należy zachować ich zdolności instytucjonalne. Uczestnicy spotkania zwrócili się do Komisji o czuwanie nad zapewnieniem wystarczającej pomocy technicznej w tym zakresie, a także o zalecenie naszemu rządowi, aby Związki ZIT utrzymały swój status Instytucji Pośredniczącej.

(oprac. Anna Kowalska)