Pamięć o Sybirakach i ofiarach Katynia
13 kwietnia obchodzimy rocznicę drugiej masowej deportacji na Sybir. To także Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej. Mieszkańcy Białegostoku, Sybiracy i ich potomkowie, władze miasta uczciły dziś pamięć o tamtych wydarzeniach.
Uczestnicy uroczystości spotkali się pod Pomnikiem Katyńskim w Parku Zwierzynieckim o godz. 12.00. Wcześniej, o godz. 11.00, pod Pomnikiem-Grobem Nieznanego Sybiraka przy kościele pw. Ducha Świętego złożono kwiaty i zapalono znicze. Na uroczystość przybyły poczty sztandarowe, a także przedstawiciele Związku Sybiraków i Stowarzyszenia Rodzina Katyńska.
Drugą deportację obywateli polskich z terenów okupowanych przez Sowietów NKWD przeprowadziło 13-14 kwietnia 1940 roku. Jej ofiarą padły przede wszystkim rodziny osób stanowiących potencjalne zagrożenie dla stalinowskiego reżimu. Wśród kilkudziesięciu tysięcy wywiezionych w większości były kobiety i dzieci.
13 kwietnia 1943 roku hitlerowskie władze opublikowały informację o znalezieniu masowych grobów polskich oficerów, pomordowanych przez Sowietów. Rocznicę tego wydarzenia Sejm RP ogłosił w 2007 roku Dniem Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej.
Katyń przez dziesięciolecia PRL-u był najboleśniejszą „białą plamą" polskiej historii. Rozstrzeliwanie polskich oficerów, będące realizacją tajnej decyzji stalinowskiego politbiura, rozpoczęło się na początku kwietnia 1940 roku. Trwało do połowy maja. Więźniowie obozu jenieckiego w Kozielsku (4400 osób) wywożeni byli do Katynia. Ze Starobielska (3800 osób) – do Charkowa, gdzie zabijani byli w piwnicach więzienia NKWD, z Ostaszkowa (6300 osób) – do Tweru (wówczas noszącego nazwę Kalinin). Tam również mordowano ich w piwnicy, zwłoki zaś grzebane były w miejscowości Miednoje. Ponadto w ramach realizacji decyzji Stalina wymordowani zostali więźniowie z tzw. listy ukraińskiej i białoruskiej – przeszło 7 tys. osób. Miejsca ich pochówku to m.in. Kuropaty na Białorusi i Bykownia na Ukrainie.
Oficjalnie Związek Radziecki ujawnił prawdę o Katyniu dopiero w 1990 roku.
Anna Kowalska